Hoe voorkom je organisatietrauma’s?

De afgelopen jaren zijn Paula Meijer en Bas de Kruyff meermalen ingeschakeld om naar hardnekkige patronen in een organisatie te kijken. Niet zelden kwamen we erop uit dat er in het verleden dingen waren gebeurd die zich ontwikkelden tot een organisatietrauma. De symptomen van een trauma in organisaties zijn divers. Soms is er sprake van overmatig onderling wantrouwen, soms hoog ziekteverzuim of verloop en soms treffen we een vrijwel levenloos team aan. De oorzaak van organisatietrauma is echter veelal dezelfde.

Waardoor ontstaat een trauma in organisaties?

In elke organisatie kunnen heftige gebeurtenissen optreden. Ook al heb je de boel nog zo goed georganiseerd, onheil is niet altijd te voorkomen. Alleen is dan de vraag hoe je met dat onheil omgaat. De vuistregel is dan ook dat er geen traumatische gebeurtenissen zijn, maar dat de gebeurtenis wel als een trauma kan worden ervaren of zich als een trauma kan ontwikkelen.

Zo kun je uitgaan van het oude principe “the show must go on” en vooral niet te lang erbij stilstaan. Ook veel managers voelen vaak de druk om vooral weer door te gaan omdat anders financiële targets of andere doelstellingen niet behaald worden. Ook medewerkers vinden het vaak lastig om zich kwetsbaar te tonen, rapen zichzelf bij elkaar en gaan weer door. Dat is allemaal een recept voor een trauma, zowel bij de individuele mensen als in het team of de organisatie.

Kort samengevat ontstaat een trauma doordat de gebeurtenis onvoldoende aandacht heeft gekregen. Er blijft daardoor lading op de gebeurtenis zitten die zorgt dat de energie in de organisatie niet vrij stroomt.

De vergelijking met de dierenwereld is treffend. Als een antilope op de savanne door een leeuw achterna wordt gezeten, produceert het extra veel adrenaline waardoor het in staat is nog harder te rennen dan anders. Zodra de antilope zich op een veilige plek heeft verstopt, staat het (vaak letterlijk) nog stijf van de adrenaline. Daarom gaat de antilope schudden met het hele lijf en alle ledematen, om zo te ontladen en weer te ontspannen.

Wij mensen hebben dat schudden (en andere vormen om de spanning te ontladen) afgeleerd en daardoor blokkeert de energie.

Voorkomen van organisatietrauma in de praktijk

Recent kregen wij zelf te maken met een heftige gebeurtenis, één van onze naaste collega’s overleed plotseling na een ziekbed van amper twee dagen. Uiteraard waren wij diep geschokt, de wereld stond even stil. Juist het onverwachte overlijden van een ogenschijnlijk kerngezonde vrouw maakte het onbegrijpelijk en moeilijk te aanvaarden. Ook de mooie plannen die we zakelijk aan het uitwerken waren, vielen ineens van tafel.

In de dagen die volgden, hebben we veel met elkaar en met nabestaanden gesproken. Niet alleen over het verdrietige voorval, ook over wat deze vrouw voor ons betekende en hoe ze ons inspireerde. Vervolgens hebben we veel klanten geïnformeerd door ze persoonlijk te bellen. De vele gesprekken maakte het steeds makkelijker om er aan te denken of erover te spreken. Daarnaast hebben we thuis en op onze werkplek een foto van haar neergezet waar we elke dag een kaarsje bij aansteken. Soms zeggen we iets tegen de foto, soms kijken we alleen om haar te herinneren. Her-inneren, haar steeds opnieuw in onszelf meedragen als steun en als inspiratiebron. Vervolgens zijn we zakelijk gaan kijken hoe we de plannen die we met haar maakten, op een andere manier toch vorm kunnen geven.

Waar doe je goed aan?

Of we met dit alles goed hebben gehandeld, zal uiteindelijk pas na verloop van tijd blijken. Dit is niet te voorspellen, er is ook geen standaard recept voor het omgaan met dergelijke gebeurtenissen. Wat wel algemeen bekend is, is dat er tijd genomen moet worden om te rouwen en verwerken van de gebeurtenis om te voorkomen dat het een trauma wordt.

Laten we ook benadrukken dat het niet alleen gaat om momenten waarop we een dierbare verliezen. Ook fusies, reorganisaties, bijna-faillissementen, grensoverschrijdend gedrag en bedrijfsongevallen kunnen leiden tot een trauma. Tenzij je er op volwassen en serieuze wijze aandacht aan besteedt.

Heb je toevallig te maken hebben met een ingrijpende gebeurtenis die kan uitgroeien tot een trauma? Of is er inmiddels al sprake van trauma in de organisatie? Wellicht kan je daar wat advies of hulp bij gebruiken. Neem eens contact met ons op, dan denken we graag met je mee.