Na de aardbevingen in Turkije en Syrië gingen veel hulpverleners uit Nederland naar het rampgebied om hulp te bieden. Veel professionals op het gebied van medische en psychische zorg, reddingswerkers en zelfs enkele bekende Nederlanders die zich ook geroepen voelden hun bijdrage te leveren.
Op de radio sprak één van hen over wat hij daar had aangetroffen en meegemaakt. Ze waren aangekomen enkele dagen na de aardbeving zelf en troffen steden in puin en veel ontredderde mensen. Wat hem het meest was bijgebleven was een oudere vrouw die hem had aangesproken en gevraagd of hij haar even wou vasthouden. Puur dat, vasthouden, niet praten of iets anders, alleen maar vasthouden.
Het effect van fysiek iemand vasthouden
Het is heel begrijpelijk dat iemand na een ingrijpende gebeurtenis behoefte heeft aan fysieke aanraking en zelfs een knuffel. Kinderen reiken automatisch uit naar hun ouders wanneer ze iets spannend vinden of bang of verdrietig worden. Helaas groeien veel mensen op met een taboe op fysieke aanraking, waardoor na de jongste jaren het knuffelen ‘not done’ wordt ervaren. Recente berichten over grensoverschrijdend gedrag dragen er ook aan bij dat velen zich geremd voelen om te knuffelen of andere vormen van fysiek contact aan te gaan. Hoe logisch het ook moge zijn dat je elkaars grenzen respecteert, het is ook jammer dat fysiek contact verloren gaat.
Het is algemeen bekend dat wanneer iemand geknuffeld wordt, het hormoon oxytocine wordt aangemaakt. Dit is een hormoon dat zorgt voor een gevoel van verbondenheid en bovendien stressreducerend werkt. De Turkse vrouw die vroeg om vastgehouden te worden, was onbewust op zoek naar verlaging van haar stress en het gevoel er niet alleen voor te staan. Een eenvoudig gebaar dat als een groot cadeau kan werken.
Het belang van steun in de werksfeer
In ons werk worden we regelmatig geconfronteerd met medewerkers of zelfs hele teams die steun missen. Niet alleen bij teams waar ingrijpende zaken zijn gebeurd, maar ook in de normale dagelijkse gang van zaken, ervaren mensen vaak aan hun lot te worden overgelaten, onbegrip en gebrek aan aandacht. We hebben het hier dus niet over een gemis aan fysiek contact, maar eerder een gemis aan mentaal en emotioneel contact en zich gesteund voelen. De symptomen bestaan veelal uit een afschuifcultuur, gebrek aan eigenaarschap, angst om fouten te maken of om een andere mening te hebben dan de leidinggevenden. Het is opvallend hoe vaak we van mensen individueel heel veel te horen krijgen, wat eenmaal in de groep weer verzwegen wordt. Of hoe vaak mensen het lastig vinden om hulp te vragen en zelf blijven ploeteren. Dit heeft slechts voor een klein deel te maken met de medewerkers zelf en veel meer met het ontbreken van een veilige setting.
Luxe of noodzaak?
Wellicht denk je nu iets in de geest van “ja dat contact en die steun is allemaal wel belangrijk, maar uiteindelijk moet er onder aan de streep geld verdiend worden”? Natuurlijk zijn medewerkers er zelf ook niet bij gebaat als het bedrijf in de rode cijfers belandt. Maar uiteindelijk bouw je een succesvolle organisatie op medewerkers die succesvol zijn en lekker in hun vel zitten. In het prachtige boek De Onbevreesde Organisatie wordt uitgebreid ingegaan op het belang van psychologische veiligheid in de werkomgeving. En dat organisaties waar die veiligheid bestaat, op de lange duur succesvoller zijn.
Hoe bied je die steun?
Het bieden van steun begint bij de behoefte van degene die steun kan gebruiken. Steun ongevraagd opdringen kan uitmonden in grensoverschrijding en dan ben je dus verder van huis. Het vraagt daarom wel een werksfeer waar mensen zich welkom voelen met hun zorgen, weerstand, angst en andere vormen van stress. Een goed alledaags menselijk contact is een voorwaarde en daar hoort bij dat je niet alleen uitspreekt dat je deur altijd open staat, maar dat je ook werkelijk beschikbaar bent. Hoe die steun er dan verder uit gaat zien, hangt af van de behoefte. Soms is het al genoeg om even te luisteren zodat iemand stoom kan afblazen (hou me even vast…), soms vraagt iemand begrip dat hij of zij door omstandigheden even wat minder productief is en soms is er een hulpvraag. In dit alles is jouw innerlijke houding van essentieel belang. Heet je de mensen echt welkom, toon je jezelf ook kwetsbaar en gun je jezelf dat je het soms ook niet weet of kan? En geef je zelf het voorbeeld om indien nodig zelf ook steun te zoeken bij jouw leiding of collega-leidinggevenden?
Tot slot
Wanneer je je afvraagt hoe je die steun kunt bieden, zit je misschien al in een situatie waar de eerder genoemde symptomen spelen. In dat geval is het goed om expertise in te schakelen om daar de oorzaken van te achterhalen en aan te pakken. Wij zijn je daarbij uiteraard graag van dienst, het is immers ons vak! Wil je sparren over wat we in jouw situatie zouden kunnen betekenen? Neem dan contact op, we denken graag met je mee!