Daar zaten ze, twaalf teamleden uit een grote organisatie. Sommigen waren ontspannen binnengekomen, enkelen waren zichtbaar gespannen over wat er mogelijk komen zou. En enkelen waren er niet omdat zij nog ziek thuis waren. De Raad van Bestuur had Meijer & De Kruyff gevraagd of we met dit team konden werken. Het team had namelijk te maken gehad met grensoverschrijdend gedrag. Niet van het strafbare soort, maar ernstig genoeg om verschillende teamleden en daarmee het hele team getraumatiseerd achter te laten. De daders, de manager van dit team en diens directeur, waren namelijk al enige tijd vertrokken naar buiten de organisatie. Op zich fijn voor het team, maar omdat deze daders nooit hun schuld hadden genomen, bleef het team zitten met een wond die niet kon helen.
Hoe werk je met het trauma in het team?
In de voorbespreking was duidelijk geworden dat het team “klaar” was met het steeds naar zichzelf kijken. Het werd tijd om ervoor te zorgen dat dit nooit meer zou gebeuren en in de rest van de organisatie voorkomen zou worden. Dat laatste is zeker belangrijk, maar we vroegen ons af of het team werkelijk klaar was met naar zichzelf kijken. Even slikken en weer doorgaan, zo makkelijk gaat dat niet. Al kan het aantrekkelijk lijken om weer vooruit te kijken en anderen te helpen niet hetzelfde mee te maken. Maar zolang je eigen wond niet geheeld is, kan je moeilijk anderen helpen.
We begonnen de dag met kleine stapjes. In een dergelijk kwetsbaar team waar alle gevoel van veiligheid uit weggeslagen is, kun je de stapjes niet klein genoeg maken. Dus na wat inleiding vroegen we om twee briefjes te schrijven: op het gele briefje schrijf je wat je vandaag zichtbaar wilt krijgen, op het oranje briefje schrijf je wat je nog verborgen wilt houden. Dat oranje briefje vouw je op en steek je in je zak, het gele briefje lees je voor. Zo zetten wij het kader met de groep en gaven we ook aan dat niet alles hoeft of moet. Dat het voor sommige dingen gewoon nog te vroeg is en dat dat helemaal OK is.
Het inzicht uit de organisatieopstelling
Een belangrijk deel van de ochtend besteedden we aan een organisatieopstelling. Hoewel het niet exact in woorden te vatten is wat de organisatieopstelling opleverde, werd wel mooi het krachtenveld zichtbaar. Het krachtenveld binnen de samenwerking zoals dat evolueerde met de toetreding en vertrek van de daders van het grensoverschrijdend gedrag. De spanning was ook voor ons als begeleiders voelbaar. Ook werd duidelijk dat de spanning nog niet helemaal weg was, ondanks het vertrek van de daders. Begrijpelijk dus dat ook zichtbaar werd dat verschillende teamleden bij de nieuwe leidinggevende nog wat afwachten. Niet te snel, eerst die kat uit de boom kijken.
Als de dader geen schuld neemt
Zoals gezegd wisten we dat de daders inmiddels vertrokken waren, maar zonder schuld te nemen, in welke vorm dan ook. Dat werd in de organisatieopstelling merkbaar, velen waren nog helemaal niet klaar met hun vroegere manager. Zo kunnen ze het niet rond maken, blijven de daders als spoken door de gangen zweven. Om daar iets mee te doen, heeft Bas de Kruyff zich voor een moment opgesteld als die manager. Ieder die daar nog behoefte aan had, kreeg de gelegenheid zich uit te spreken tegenover de dader. Voor sommigen was dat een soort mededeling, anderen werden boos en lieten dat luidkeels horen.
Een doorkijkje naar de toekomst
Zoals het gezegde luidt “het leven wordt voorwaarts geleefd en achterwaarts begrepen”, zo is het ook goed om niet in het verleden te blijven hangen. Wel moeten we leren uit het verleden om te voorkomen dat de fouten zich herhalen. Het programma van deze dag stond tot dusver in het teken van rouw en leren van wat er gebeurd is. Aan de hand van een geleide meditatie hebben we de teamleden gevraagd hoe ze idealiter hun toekomst bij deze organisatie zien. In de inventarisatie van wat eenieder in de meditatie had ervaren, kwamen enkele gemeenschappelijke behoeften in beeld. Enerzijds zaken waar het team mee zou moeten stoppen en anderzijds meer zou moeten doen.
Hoe nu verder?
Deze dag was een belangrijke eerste dag. Unaniem waren de teamleden onder de indruk van wat de dag had opgeleverd. Sommigen waren zelfs zover dat ze hun oranje briefje uit de broekzak haalden, voorlazen en toelichtten. Het vertrouwen was al groeiende. Samen met het team onderzoeken we welke verdere begeleiding nog gewenst is. Stap voor stap….